تحلیل کسب و کار یا BA چیست و تحلیلگر تجاری کیست؟

تحلیل کسب و کار یا Business Analytics چیه و اصلاََ چه ضرورت و اهمیتی برای یه سازمان داره؟ به ‌نظرتون لازمه که همچین فاکتوری تو یه سازمان به‌کار گرفته بشه و یا شخصی به اسم تحلیلگر کسب و کار براتون کار کنه؟ امروز قراره تو این پست به این سوال‌ها پاسخ بدیم.

اول از همه بگم که ما قبلاََ تو یه مطلبی با عنوان هوش تجاری، راجع به BI و اهمیتش حسابی حرف زدیم و الان دیگه قرار نیست جز به اندازه یکی دو پارگراف به Business intelligence بپردازیم. حواستون باشه این دوتا خیلی با هم فرق دارن و بحث امروز ما کاملاً راجع به BA است و می‌خوام اطلاعاتتون درمورد این تکنولوژی رو افزایش بدم.

پس با من همراه باشین.

Business Analytics یا تحلیل کسب و کار چیه؟

تحلیل تجاری یا BA یه تکنولوژی روشمنده که داده‌ های آماری یه شرکت رو تجزیه و تحلیل می‌کنه. BA بیشتر در شرکت‌هایی انجام میشه که متعهدن تصمیماتی بر اساس داده ها بگیرن. این سازمان‌ها با داده‌ هاشون به عنوان دارایی شرکت رفتار می‌کنن و به‌ طور فعال دنبال روش‌هایی برای تبدیل داده به یه مزیت رقابتی هستند!

این تحلیل می‌تونه روی نوآوری‌های مختلف از جمله نوآوری‌های عملیاتی و تاکتیکی سازمان صورت بگیره (چه اون دسته از نوآوری‌های که محدود به حوزه پروژه هستند، چه اون دسته که دامنه‌شون کل شرکته و هدفشون بهبود مستمر شرکته). از این تحلیل می‌تونیم برای درک وضعیت فعلی و تعیین فعالیت‌ها و اقدامات لازم برای انتقال از وضعیت کنونی به وضعیت مطلوب آینده استفاده کنیم.

تجزیه و تحلیل موفقیت آمیز کسب و کار به چند تا چیز بستگی داره:

کیفیت داده‌ ، تحلیلگر ماهری که از تکنولوژی و بیزینس سر در بیاره و یه تعهد سازمانی برای استفاده از داده هایی که باعث میشن تصمیم‌های تجاری درستی گرفته بشه.

انواع تحلیل کسب و کار

Business Analytics انواع مختلفی داره که من چندتاش رو براتون می‌گم:

تحلیل توصیفی یا Descriptive Analytics

تحلیل توصیفی یا Descriptive Analytics که از شاخص‌های کلیدی عملکرد (KPI) رو پیروی می‌کنه، برای درک وضعیت فعلی یه کسب و کاره. پس این مورد یه توصیف و توضیح خوب رو از جزئیات ریز و مهم گذشته و حال ارائه میده! تحلیل توصیفی یا Descriptive Analytics به ما کمک می‌کنه تا نقاط قوت و ضعف شرکت رو شناسایی کنیم و استراتژی‌ هایی در خصوص بازاریابی هدفمند و بهبود خدمات ارائه بدیم.

تحلیل تشخیصی یا Diagnostic Analytics

تحلیل تشخیصی یا Diagnostic Analytics «چیزی که» در گذشته اتفاق افتاده به «چگونه؟» و «چرا؟» تغییر می‌کنه. و روی عملکرد گذشته برای تعیین این که چه عواملی بر روند کار تأثیر میذارن تمرکز می‌کنیم. در این این نوع تحلیل تجاری ما از تکنیک‌ هایی مثل کشف دانش، داده کاوی و همبستگی برای کشف دلایل اصلی هر اتفاق استفاده می‌کنیم.

این نوع تحلیل Business Analytics از احتمالات، تشابهات و توزیع نتایج برای درک وقایعی که ممکنه رخ بدن، استفاده می‌کنه. همچنین از یه سری تکنیک مثل  آنالیز حساسیت و الگوریتم‌ های آموزش طبقه بندی استفاده می‌کنه. با این حال تجزیه و تحلیل تشخیصی توانایی محدودی در ارائه بینش عملی و ارائه نتایج همبستگی داره.

تحلیل پیش گویانه یا Predictive Analytics

تحلیل پیشگویانه یا predictive Analytics ، داده‌ های ترند رو ارزیابی می‌کنه و با ترکیب تحلیل‌ های مهم آماری و مدل سازی به شما میگه که باید انتظار چه چیزی رو داشته باشین. مثلاََ یا نشون میده که احتمالاً دارین رشد میکنین و یا این شرایط بحرانی در پیش دارین و باید تغییراتی تو کاراتون بدین تا این بحران جون سالم به در ببرین!

کاربرد متداول این آنالیز، تحلیل احساساته! میشه داده ‌های متنی موجود رو از رسانه‌های اجتماعی جمع آوری کرد تا یه تصویر جامع از نظرات در اختیار کاربر قرار بگیره. این داده‌ ها رو می‌تونین برای پیش بینی احساسات (مثبت، منفی، خنثی) اونا نسبت به یه موضوع جدید تجزیه و تحلیل کنین.

تحلیل تجربی یا Prescriptive Analytics

تحلیل تجربی یا Prescriptive Analytics یه قدم فراتر از predictive Analytics به حساب میاد. در این نوع از تحلیل تجاری توصیه‌هایی برای اقدامات بعدی ارائه هم میدیم و اجازه میدیم تا دستکاری در وقایع به یه نتیجه بهتر منجر بشه! این نوع آنالیز نه تنها نتایج مطلوب رو مطابق با یه دوره مشخص از اقدامات ارائه میده، بلکه اقدامات خاصی رو برای ارائه مطلوب‌ترین نتیجه توصیه می‌کنه. سیستم این آنالیز به یه سیستم بازخورد یا فیدبک قوی، آنالیز ، آزمایش و تکرار متکیه تا به‌طور مداوم در مورد روابط بین اقدامات مختلف و پیامد اونها اطلاعات بیشتری ارائه بده.

نحوه عملکرد تحلیل کسب و کار

وقتی هدف تجزیه و تحلیل کسب و کار مشخص میشه، یه روش تحلیلی هم قطعاََ انتخاب شده و داده‌ هایی هم برای حمایت از این تحلیل کسب و کار به دست اومده. جمع آوری داده اغلب شامل استخراج داده از یک یا چند سیستم تجاری‌ و پاکسازی و ادغام به یه مخزن واحد مثل انبار داده ست.

آنالیز اولیه معمولاََ روی یه نمونه کوچیکی از داده‌ ها انجام میشه. ابزار تجزیه و تحلیل داده ، از صفحات گسترده Spreadsheets (با کارایی آماری برای داده کاوی پیچیده Data Mining ) تا برنامه‌های مدل سازیِ پیش بینی Predictive Modeling ، دسته بندی میشن. از اون‌جایی که روابط و الگوها در داده‌هامون واضح و آشکاره، به مرور زمان سوالات جدیدی پرسیده میشه و به‌علاوه فرآیندهای تحلیلی تا وقتی که هدف کسب و کار برآورده بشه، تکرار میشن!

استقرار مدل های پیش بینی هم شامل ثبت رتبه بندی و سوابق داده‌ها (معمولاََ تو یه پایگاه داده)، و استفاده از اون رتبه بندی و سوابق، برای بهینه سازی تصمیمات بی‌درنگ، مطابق با فرآیندهای کسب و کار و برنامه‌های کاربردی است.

تفاوت تحلیل تجاری و هوش کسب و کار

گاهی اوقات می‌بینم  که دو تا اصطلاح هوش تجاری یا Business Intelligence و تحلیل تجاری یا Business Analytics به‌ جای هم استفاده میشن! اما باید بدونین که یه سری تفاوت‌های عمده‌ای بین این دو تا هست.

تحلیل کسب و کار BA  و علم داده DS

هر چی محدوده تحلیل تجاری پیشرفته‌تر باشه، بیشتر می‌تونه به علم داده‌ یا Data Science شبیه بشه!

اما بین این دو تا اصطلاح هم تفاوت زیادی وجود داره. حتی وقتی الگوریتم‌ های آماری پیشرفته به مجموعه داده‌ هامون اعمال میشه، لزوماََ به این معنی نیست که الان دیگه کارمون با علم داده یکی شده. چون که علم داده دقیقاََ شامل برنامه نویسی سفارشی‌ تر و بررسی پاسخ‌های سوالات با پایان بازه.

دانشمندان داده یا Data Scientists به طور کلی، برای جواب دادن به یه سوال خاص به توضیح و تصمیم گیری نمی‌پردازن؛ دقیقاً برعکس کاری که تحلیل گر کسب و کار یا Business Analyst انجام میده! در عوض، اون‌ها داده ها رو با استفاده از روش‌ های آماری پیشرفته بررسی می‌کنن و به ویژگی‌های داده این اجازه رو میدن که تحلیل اونا رو هدایت کنه!

ابزارهای میزبانی برای تحلیل کسب و کار وجود داره که خودش همه این کارها رو به‌صورت اتوماتیک انجام میده که به مهارت زیادی در علم داده نیاز نداره!

ابزارهای تحلیل کسب و کار

• داده تصویری، Data Visualization
• تحلیل آزاد (سلف سرویس)، Self-service Analytics
• نرم افزار گزارش هوشمندی کسب و کار، BI Reporting Software
• ابزار آنالیز آماری، Statistical Analysis
• سیستم عامل‌ های بزرگ، Big data platform

سلف سرویس بین ابزارهای تحلیل به یه ترند تبدیل شده چرا که کاربران در حال حاضر از یه نرم افزار که آسان باشه و نیازی به آموزش تخصصصی نداشته باشه، استفاده می‌کنن. این میل منجر به افزایش ابزارهایی با کاربرد ساده از شرکت ‌هایی مثل Qlike و Tableau شده، این نرم افزار ها رو می‌تونین روی یه کامپیوتر شخصی نصب کنین یا در محیط‌ های سرور نصب کنین و به صورت گسترده در سازمان ها ازش استفاده کنین.

اگه از این ابزارهای تحلیل کسب و کار استفاده کنین، تحلیل گر کسب و کار و بقیه افراد باتخصص کمتر می‌تونن از اون‌ها برای تولید گزارش، نمودار و پورتا‌ل‌های وب استفاده کنن.

تحلیل گر کسب و کار به چه کسی گفته میشه؟

تحلیل گر تجاری یا Business Analyist به شخصی میگن که شکاف بین فناوری اطلاعات و کسب و کار رو با استفاده از   پر می‌کنه و با این روش می‌تونه فرآیند ها رو ارزیابی کنه، گزارش‌ها و توصیه‌هایی به مدیر و سرمایه گذار ارائه بده و یه سری الزاماتی رو تعیین کنه.

شخصی که این مسئولیت رو قبول می‌کنه، قطعاََ باید واجد یه سری ویژگی و مهارت‌هایی از جمله مهارت‌های سخت افزاری و نرم افزاری باشه، همچنین باید بدونه که چطوری میشه روند تحلیل داده Data Analysis رو آنالیز کرد و گزارش داد، به‌علاوه باید بتونه این اطلاعات رو با بقیه به اشتراک بذاره و اون‌ها رو عملی کنه!

مهارت‌های لازم برای تحلیل گر کسب و کار

• تفکر تحلیل و قدرت در حل مسئله
• مدل سازی فرآیندها
• درک شبکه، پایگاه داده و سایر تکنولوژی ‌ها
• مهارت‌های بین فردی و مشاوره
• تونایی تکمیل جزئیات با سطح دقت بالا
• آگاهی از ساختار کسب و کار
• مهارت‌های ارتباطی شفاهی و کتبی
• مهارت‌های سازمانی

مسئولیت تحلیل گر تجاری

یه تحلیل گر تجاری یا Business Analyst نقش ثابتی نداره و مسئولیتش مدام تغییر می‌کنه، مخصوصاً که شرکت‌ها برای انجام دادن فعالیت‌های تجاری خودشون بیشتر به داده‌ ها تکیه می‌کنن، از طرفی هر شرکتی مشکلات و مسائل مختلف و مخصوص به خودش رو داره که تحلیل گر تجاری یا Business Analyst باید با اون برخورد کنه.

در هر صورت یه تحلیل گر کسب و کار باید با مدیر و کاربر ارتباط برقرار کنه تا بتونه متوجه چگونگی روند تغییرات بر اساس داده‌ ها بشه و کارایی یه تجارت رو بالا ببره و ارزش افزوده رو زیاد کنه. در حقیقت تحلیل گر تجاری یا Business Analyst باید از ایده‌هایی حرف بزنه که با استفاده ازشون بشه بین چیزی که از لحاظ تکنولوژیکی ممکنه با چیزی که از نظر مالی و عملی منطقیه، تعادل و ارتباط برقرار کنن.

عناوین شغلی تحلیل گر کسب و کار

تحلیل گر تجاری یا Business Analyst رو با عناوین مختلف دیگه‌ای هم میشه شناخت از جمله:

• تحلیل گر فرآیند process analyst
• تحلیل گر سازمانی organization analyst
• تحلیل گر سیستم system analyst
• معمار کسب و کار business architect
• تحلیل گر داده data analyst
• و…

کلام آخر

تحلیل کسب و کار یا Business Analytics یه روشیه که می‌تونه به برنامه ریزی تجاری شما کمک کنه و عملکرد شرکت رو سرعت ببخشه. در این راهکار از مدل سازی و تحلیل آماری برای فهمیدن اتفاقات قبلی و آینده شرکت استفاده میشه.

در کل هیچ تعریف دقیقی وجود نداره که بگیم BA یا Business Analytics دقیقاً توی اون تعریف می‌گنجه. همونطور که تو ترجمه اش هم نمی دونیم باید بگیم تحلیل کسب و کار یا باید بگیم تحلیل تجاری !!

حتی اصطلاح  BI هم گاهی خیلی به BA نزدیک میشه و تفاوت‌های جزئی پیدا می‌کنه. و حتی گاهی اوقات هیچ مرزی بینشون نیست و هرکدوم می‌تونه زیر مجموعه دیگری بشه، می‌خوام بگم زیاد خودتون رو درگیر اصطلاحات و الفاظ‌ نکنین و سعی کنین با استخدام افراد خبره به تجارتتون سر و سامون بدین.